درس2 یگانه بی همتا کلاس چهارم

درس دوم

يگانۀ بی همتا

مهم ترين اعتقاد دينی و پايه و اساس تمام دين، توحيد است. بدون اعتقاد به آن، هيچ اعتقاد دينی ديگر، اعتبار ندارد. نگرش توحيدی بر تمام آيات قرآن سايه افكنده و مانند روحی در پيكرۀ معارف و احكام دين حضور دارد و به اين پيكره، حيات بخشيده است.

در اين درس و درس بعد، حقيقت توحيد و شرك و مراتب آن دو را مورد مطالعه قرار می دهيم تا به سؤال های زير پاسخ دهيم:

1- توحيد چيست و يگانگی خدا به چه معناست؟

2-آيا توحيد اقسام و شاخه هايی دارد؟

3-اعتقاد به توحيد چه تأثيری در زندگی فردی و اجتماعی ما دارد؟

قرائت و ترجمه

قُلِ اللّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ بگو خداوند آفريدگار هر چيزي است و اوست يگانه قهّار. رعد 16

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ بگو او خداوند يگانه است. توحيد، ۱

وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُواً أَحَدُ و هيچ همتايى براى او نباشد. توحيد، ۴

لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ او را هيچ مانندى نيست. شورى، ۱۱

وَلِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ و آنچه درآسمان‏ها و آنچه در زمين است، از آن خداست

وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ و بازگشت همه امور تنها به سوى خداست آل عمران ۱۰۹

مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا

جز او براي مردم هيچ يار و ياوري نيست و هيچ كس را در حكم و فرمانروايي خود شريك نمي گيرد. كهف، ۲۶

اَفَرَاَيۡتُمۡ ما تَحۡرُثو ن آيا به آنچه مى كاريد توجه كرده ايد؟ واقعه 63

اَ اَنۡتُمۡ تَزۡرَعونَه و آيا شما آن را زراعت مى كنيد؟

اَمۡ نَحۡنُ الز ارِعو ن يا ماييم كه زراعت مى كنيم؟ واقعه ۶۴

مِن دونِه ی : جز او حُکۡم: فرمانروايی

پیام آیات

با تفكر در آيات، مشخص كنيد كه كدام پيام از كدام آيه گرفته شده است.

1- پیام آیه ی 16 سوره ی رعد را بنویسید؟

2- خداوند در ذات خود يکتاست و تنها مبدأ و هستي بخش جهان است. سوره رعد آيه 16

3- پیام آیات 63و64 سوره ی واقعه را بنویسید؟

همة مخلوقات در کارها خود نيازمند و وابسته به خداوند هستند،اما خداوند در اداره جهان به آنها نیازی ندارد.

سوره واقعه آيه 63و 64

4- پیام آیه ی 26 سوره ی کهف را بنویسید؟

فرمانروای جهان خداست و هيچ کس در فرمانروايي شريک او نيست سوره کهف آيه 26

5- پیام آیه ی 109 سوره ی آل عمران را بنویسید؟

چون خداوند خالق جهان است، مالک آن نيز مي باشد. سوره آل عمران آيه109

اکنون به تبيين پيام های آيات می پردازيم تا آنها را بهتر و عميق تر درک کنيم:

برخی از مراتب توحيد

6- توحید در کاربرد دینی یعنی چه؟

توحيد : (در کاربرد دينی، يعنى اعتقاد به اين كه خداوند يگانه است و شريک و همتايى ندارد. )اين يگانگى و بى همتايى مراتبى دارد كه به تبيين و توضيح برخی از آنها مى پردازيم.

7- منظور از توحید در خالقیت چیست؟

۱ توحيد در خالقيت : (منظور از توحيد در خالقيت اين است که او تنها مبدأ و خالق جهان است. موجودات همه از او هستند و در کار آفرينش شريک و همتايی ندارد. به عبارت ديگر، جهان ازاصل هاى متعدد پديد نيامده است. قرآن كريم اين حقيقت بزرگ را به انسان ها يادآورى مى كند و از هر گرايشى به شرک انذار مى دهد) . پيام شماره4

8- استدلال کنید چرا برای جهان آفرینش چند مبدا و خالق نمی توان تصور کرد؟

(اين که تصور کنيم دو يا چند خدا وجود دارند و هركدام خالقِ بخشى از جهان هستند يا با همكارى يكديگر، اين جهان را آفريده اند در واقع هر کدام از آنها را محدود و ناقص فرض نموده ايم، زيرا هر يک از خدايان بايد کمالاتی را دارا باشد که ديگری آن کمالات را ندارد وگرنه عين همديگر می شوند و ديگر چند خدا نيستند. چنين خدايان ناقصی، نيازمند هستند و هر يک به خالق کامل و بی نيازی احتياج دارد که نياز او را برطرف نمايد. اعتقاد به خدايان متعدد و چند مبدأ براى جهان، گاه در ميان برخى جوامع وجود داشته و دارد. اين افراد گاهى براى خير و شر دو خداى جداگانه، و گاهى برای پديده هاى گوناگون طبيعى(مانند باران، زمين، خورشيد، باد و …) چندين خدا در نظر مى گرفتند و مى پرستيدند.)

9- توحید در ربوبیت را توضیح دهید؟

۲ توحيد در ربوبيت : (خداوند ربّ العالمين است، يعنی صاحب اختيارى است كه تدبير همهٔ امور هستی به دست اوست. خداوند كه تنها خالق تمام جهان است، به طور طبيعى، تدبير و پرورش همهٔ مخلوقات را نيز در اختيار دارد. اوست كه جهان را اداره مى كند و به سوى آن مقصدى كه برايش معين فرموده، هدايت مى نمايد و به پيش مى برد.)

اگر کسی در كنار ربوبيّت الهى، براى خود يا ساير مخلوقات حسابى جداگانه باز كند و فكر كند غيرخدا می تواند مستقل از خداوند، امور را تدبير كند گرفتار شرک شده است.

10- باغبانی که پرورش درختان را نتیجه تدبیر مستقل خود می داند گرفتار چه شرکی شده است توضیح دهید؟

(توحيد در ربوبيت، بدان معنا نيست كه موجودات به خصوص انسان قدرت تدبير ندارند؛ باغبانى كه زحمت مى كشد و به پرورش درختان اقدام مى كند، رشد اين درختان نتيجهٔ تدبير اوست. بلكه، توحيد در ربوبيّت بدين معناست كه اين باغبان و

تدبيرش، همه از آنِ خدا و تحت تدبير اويند.

باغبان، وقتى خود را با ديگران، يعنى كسانى كه در كشت دخالتى نداشته اند، مقايسه مى كند، مى بيند كه اين زراعت كار خودش است. امّا وقتى رابطهٔ خود را با خدا بررسى مى كند، مى بيند كه هم خودش و هم نيرو و توانش از آن خداست و

هم درخت و گياه براساس استعدادی که خداوند در آن قرار داده است رشد کرده و محصول داده است. درنتيجه، درمى يابد كه زارع حقيقى و پرورش دهندهٔ اصلى درختان و گياهان خداست، و بايد شكرگزار او باشد.) پيام شمارهٔ 2

طرح يک سؤال

11- اگر كسى شفاى بيمار را از رسول خدا ، يا ساير اولياى دين درخواست كند و عقيده به توانا بودن آن بزرگواران در انجام اين خواسته، و نيز ديگر نيازها، داشته باشد، آيا گرفتار شرک شده است؟

(جواب آن است که همان گونه که درخواست از پزشک برای درمان بيمار با توحيد منافاتی ندارد، درخواست از اوليای الهی برای شفای بيماران نيز منافاتی با توحيد ندارد. زيرا پزشک به واسطهٔ اسباب مادی و آنان به واسطهٔ اسباب غيرمادی اين کار را انجام می دهند.

اصولاً عقيده به توانايى پيامبر اكرم(ص) و اولياى دين(صلوات الله عليهم) در برآوردن حاجات انسان (مانند شفادادن) وقتى موجب شرک است كه اين توانايى را از خود آن ها بدانيم. امّا اگر اين توانايى را از خدا و به اذن خدا بدانيم، عين توحيد است و از اين جهت مانند اثر شفابخشى داروست كه خداوند به آن بخشيده است.

12- چرا قدرت شفا بخشی و توانایی به زمان حیات پیامبر اختصاص ندارد؟

اين توانايى به زمان حيات پيامبر اكرم اختصاص ندارد،( زيرا روح مطهر ايشان پس از رحلت زنده است و مى تواند به انسان ها يارى برساند. اكنون اگر ما از رسول خدا (ص)چيزى درخواست كنيم، درخواست از جسم ايشان نيست، بلكه از حقيقت روحانى و معنوى ايشان است.))